Dzisiejszy wpis będzie nieco krótszy od wcześniejszych, a traktować będzie między innymi o ostatnich i najmniej znanych projektach niemieckich czołgów z połowy XX-lecia międzywojennego. Pozwoli także chwilowo domknąć krótką serię 'Traktorem na wojnę' i naturalnie przejść do pierwszych pełnoprawnych pojazdów Panzerwaffe.
Udało mi się dotrzeć do jeszcze starszego projektu pochodzącego z 1926 r., koncepcyjnie zbliżonego do opisywanych dział samobieżnych opartych na traktorach firmy Hanomag. Tym razem w roli głównej wystąpił Krupp, który miał zaprojektować podstawę pod działa samobieżne wyposażone w 3.7cm TaK (Tankabwehrkanone) i 7.5cm leFK. Dodatkowo pojazd ten miał pełnić rolę ciągnika dla moździerzy lub działa piechoty. Niestety nie znalazłem żadnych zdjęć lub specyfikacji owych konstrukcji, znane są tylko ich nazwy: Selbstfahrlalette 3.7cm oraz Selbstfahrlafette 7.5cm. Warto dodać, że projektowaniem WD Schlepperów zajmowała się już firma Rheinmetall. Równocześnie próbowano także zaadaptować traktor z silnikiem o mocy 50KM firmy Linke-Hoffmann-Busch do działa 3.7cm, jednak pomysł ten szybko zarzucono, między innymi ze względu na słabe właściwości jezdne owego traktora. Truppenamt skierował wówczas swoją uwagę właśnie na konstrukcje oparte na traktorach Hanomag.
Dalszy rozwój dział samobieżnych (Selbstfahrlafetten) nastąpił na przełomie lat 1930 i 1931. Firmy Krupp i Dürkopp otrzymały zlecenie stworzenia działa samobieżnego w trzech wersjach - ciężkiej (schwere Selbstfahrlafette/Waffenträger), lekkiej i ciągnika. Projekt zakończył się już rok później. Podobne plany tworzył Rheinmetall: 7.5cm Selbstfahrlafette z wczesnych lat 30. oraz 3.7cm Selbstfahrlafette L/45 z 1934 r. Wszystkie te konstrukcje prawdopodobnie nie osiągnęły fazy prototypu.
Na początku lat 30. zaczęły powstawać pierwsze projekty lekkiego czołgu, którego zaletami miały być prostota konstrukcji, niewielka cena oraz możliwość podjęcia masowej produkcji. 14 lutego 1930 r. podczas narady w Wa Prüf 6 (wydziale Heereswaffenamt odpowiedzialnym za sprzęt zmotoryzowany i pancerny) przedyskutowano wstępne założenia Kleintraktora - konstrukcji, z której w prostej linii wywodziły się późniejsze czołgi PzKpfw I. Miał być to trzytonowy pojazd uzbrojony w działko kalibru 2cm i wyposażony w silnik o mocy 60KM. Opracowanie podwozia i stworzenie drewnianego prototypu powierzono firmie Krupp (rok później zbudowanie drewnianego modelu powierzono także firmie Rheinmetall), zaś w przypadku sukcesu tej konstrukcji planowano budowę dwudziestu czołgów w okresie po 1 kwietnia 1933 r. Wstępne prace nad tą konstrukcją zakończyły się w połowie 1931 r. - Kleintraktor w swojej pierwotnej formie nie wyszedł poza fazę drewnianego prototypu.
Wobec w gruncie nieudanych doświadczeń z Leichttraktorem, Wa Prüf 6 zdecydowało się dokonać zmian w projekcie Kleintraktora m. in. poprzez przeniesienie silnika na tył czołgu. Dodatkowo skopiowano zawieszenie z brytyjskiego czołgu stworzonego przez zakłady Vickers-Carden-Loyd. Stworzenie podwozia ponownie powierzono firmie Krupp, a pozbawiona nadbudówki i wieży konstrukcja (były one tworzone równolegle w ramach oddzielnego programu) przeszła testy na poligonie w Kummersdorfie we wrześniu 1932 r. Niedługo potem na polecenie generała Oswalda Lutza zrezygnowano z uzbrojenia czołgu w dział 2cm na rzecz dwóch karabinów maszynowych. Kolejne pięć zmodyfikowanych pojazdów (w tym jeden opancerzony) zostało ukończonych do końca sierpnia 1933 r.
Jeden z Kleintraktorów utworzonych w 1933 r.
W lipcu 1933 r. firma Krupp otrzymała kontrakt na zbudowanie 150 podwozi, które otrzymały kryptonim Landwirtschaftlicher Schlepper (w instrukcji obsługi dla kierowców datowanej na grudzień 1934 r. pojawia się zaś nowe oznaczenie Krupp-Traktor - oczywiście w celu przysłonięcia faktu, że nie są to konstrukcje cywilne, a militarne). Budowa LaS zakończyła się w 1934 r. - trafiły one do tworzących się formacji pancernych i posłużyły jako pojazdy treningowe.
Krupp-Traktor na zdjęciach z instrukcji dla wojska (za Panzer Tracts)
Podstawowym uzbrojeniem Kleintraktora i Krupp-Traktora miało być działko 2cm MG i z takim założeniem były konstruowane pierwsze drewniane prototypy. Planowano także wykorzystać te podwozia do zamontowania na nich przeciwlotniczego działka kalibru 2cm, przeciwpancernego działa kalibru 3.7cm lub lekkiego moździerza - pomysły te nie wyszły jednak poza szkice koncepcyjne. Od lipca 1932 r. firmy Krupp i Daimler-Benz pracowały już nad wieżą przysposobioną do zamontowania dwóch karabinów maszynowych jako głównego uzbrojenia. W marcu 1933 r. zamówiono cztery takie wieże, zaś w lipcu kolejne 150 wież razem z nadbudówkami. Jednak opóźnienia spowodowane ciągłymi modyfikacjami kadłuba spowodowały, że tylko niewielka ich ilość została zbudowana i poddana testom. Ostatecznie w 1934 r. Ministerstwo Reichswehry zadecydowało o rozpoczęciu produkcji kolejnych LaS razem z wieżami, pojazdy te miały być gotowe na lipiec 1935 r. Krupp miał zbudować 150 nadbudówek wraz z wieżami, które miały być zamontowane na podwoziach z pierwszej serii, zaś Deutsche Edelstahlwerke otrzymało zlecenie stworzenia 850 nadbudówek. Druga seria LaS to w praktyce pierwsze PzKpfw I, choć nazwę tą pojazdy otrzymały dopiero w 1936 r.
Bibliografia:
- Peter Chamberlain, Hilary L. Doyle - Encyclopedia of German Tanks of World War Two (Revised Edition)
- Thomas Jentz - Panzertruppen 1933-1942
- Janusz Ledwoch - Czołgi niemieckie 1933-1945
- Walter J. Spielberger - Die Panzerkampfwagen I und II und ihre Abarten
- Thomas Jentz, Hilary L. Doyle - Panzer Tracts No. 1-1
- i oczywiście nieocenione achtungpanzer.com
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz