W dzisiejszym artykule zajmę się typowo bojowymi przeróbkami czołgów PzKpfw I. Pierwszą z nich było samobieżne działo przeciwpancerne 4.7cm PaK(t) (Sf) auf PzKpfw I Ausf. B, potocznie znane jako Panzerjäger I (tutaj wypada podkreślić, że częste nazywanie tego pojazdu niszczycielem czołgów jest błędne). Pomysł stworzenia takiego pojazdu powstał jeszcze pod koniec 1939 r. Część wycofywanych PzKpfw I zamierzano przebudować na działa samobieżne zdolne do skutecznej walki z czołgami wroga (uzbrojone w karabin maszynowy PzKpfw I oczywiście nie miały na to większych szans). Pierwotnie zamierzano użyć armaty PaK 38 kalibru 5cm, ale przedłużające się nad nią prace skłoniły niemieckich konstruktorów do szukania innego rozwiązania. Zdobyte w Polsce armaty przeciwpancerne wz. 36 kalibru 3.7cm i czeskie 3.7cm PaK(t) 36 uznano za niewystarczające, wykorzystano więc również czeskie działo 4.7cm PaK(t) 38 L/43.4.
Modyfikacje przeprowadzone w marcu 1940 r. w berlińskich zakładach Altmärkischen Kettenfabrik GmbH obejmowały demontaż nadbudówki i wieży, umieszczenie wybranego działa i obudowanie go z przodu i boków osłonami pancernymi o grubości do 14.5mm. W marcu zmodyfikowano 40 czołgów, w kwietniu - 50, a w maju 1940 r. - kolejne 42. W lutym 1941 r. powrócono do pomysłu i przerobiono kolejne 70 czołgów (zajmowały się tym Skoda i Daimler-Benz). Niewielka liczba pojazdów była uzbrojona w działo 3.7cm Pak 35/36 L/45, możliwe także, że kilka z nich otrzymało planowane wcześniej 5cm PaK 38 L/60.
4.7cm PaK(t) (Sf) auf PzKpfw I Ausf. B
4.7cm PaK(t) (Sf) auf PzKpfw I Ausf. B wzięły udział w kampanii na Zachodzie w 1940 r. oraz w walkach w północnej Afryce rok później. O ile tam jeszcze wykazały swoją skuteczność w starciach z czołgami brytyjskimi i francuskimi, o tyle na froncie wschodnim okazały się mało przydatne. Ze względu na małą siłę ognia nie stanowiły dużego zagrożenia dla pojazdów radzieckich, ale mimo tego walczyły w Rosji aż do końca 1943 r.
Kolejną przeróbką z tego okresu było samobieżne działo piechoty 15cm sIG (Sf) auf PzKpfw I Ausf. B, znane także jako Geschützwagen I für 15cm sIG (sIG - schwere Infanterie Geschütz - ciężkie działo piechoty, Sf - Selbstfahrlafette - działo samobieżne, Geschützwagen - podwozie działa samobieżnego). Modyfikacja ta powstała na początku 1940 r., pojazd miał zapewnić piechocie natychmiastowe wsparcie ogniowe. W lutym w zakładach Altmärkischen Kettenfabrik GmbH (w skrócie Alkett) z 38 PzKpfw I Ausf. B zdemontowano nadbudówki i wieże, na kadłubach zamontowano zaś ciężkie działa piechoty 15cm sIG L/11.4, które obudowano z trzech stron osłonami pancernymi o grubości 10mm - zapewniały one ochronę załodze tylko z przodu i boków, tył i góra były otwarte.
15cm sIG (Sf) auf PzKpfw I Ausf. B
Uzyskane w ten sposób działa samobieżne posłużyły przy formowaniu sześciu kompanii (701-706 sIG (Sf) Kompanien), które zostały przydzielone do dywizji pancernych przed rozpoczęciem kampanii we Francji i Beneluksie. Podczas walk w maju i czerwcu 1940 r. wykazały się efektywnością w walce - pomimo niezdarnego wyglądu i poważnego przeciążenia podwozia (samo działo ważyło 1.8 t, skutkowało to o wiele gorszą mobilnością w porównaniu do PzKpfw I Ausf. B) pojazd okazał się nad wyraz solidny. Jego karierę złamała jednak słaba infrastruktura na Bałkanach i w Rosji, która ujawniła wszelkie niedostatki 15cm sIG (Sf) auf PzKpfw I Ausf. B. Ostatnie działa samobieżne tego typu odnotowano w składzie 704 sIG Abteilung z 5. Panzer-Division w połowie 1943 r. Chociaż historia tego pojazdu jest stosunkowo krótka, to otworzył on jednak drogę kolejnym podobnym i niezwykle skutecznym konstrukcjom.
Czołgi PzKpfw I, tym razem w wersji A, posłużyły także do stworzenia samobieżnego działka przeciwlotniczego. 2cm FlaK 38 (Sf) auf PzKpfw I Ausf. A, bo tak nazywał się ten pojazd (potoczna nazwa to Flakpanzer I), powstał w zakładach Alkett na początku 1941 r. Możliwe, że przy produkcji wykorzystano podwozia z opisywanego przeze mnie wcześniej Munitionsschlepper auf PzKpfw I Ausf. A. Wybór PzKpfw I Ausf. A jako podstawy dla tej konstrukcji nie był zbyt szczęśliwy - ponownie dały o sobie znać problemy z przeciążonym podwoziem, poza tym użyte kadłuby były zwyczajnie zużyte kilkuletnią eksploatacją. Produkcja zatrzymała się na 24 pojazdach, w które został wyposażony 614 FlaK Abteilung. Ostatnie wozy zostały stracone w styczniu 1943 r. w Stalingradzie.
2cm FlaK 38 (Sf) auf PzKpfw I Ausf. A
Ostatnia konstrukcja to polowa przeróbka z 1941 r. Idea czołgu wyposażonego w miotacz ognia zrodziła się w wyniku doświadczeń z hiszpańskiej wojny domowej (takimi pojazdami dysponowali wówczas Włosi i Sowieci). Hiszpańscy nacjonaliści przerobili w ten sposób jeden czołg PzKpfw I Ausf. B, zaś Niemcy czekali z taką modyfikacją aż do roku 1941 r. Podczas oblężenia Tobruku pionierzy z 5. leichte Division zastąpili jeden z karabinów maszynowych w PzKpfw I Ausf. A plecakowym miotaczem ognia kleine Flammenwerfer 40. Rozbieżności pojawiają się w możliwościach tego miotacza - mógł oddać od 3 do nawet 12 'strzałów' na odległość 25-40m. Był używany do niszczenia umocnień i bunkrów, okazał się także skuteczny w walce z piechotą. Używane są dwie nazwy - kleine Flammenwerfer 40 auf PzKpfw I Ausf. A lub po prostu Flammpanzer I.
kleine Flammenwerfer 40 auf PzKpfw I Ausf. A
Bibliografia:
- Peter Chamberlain, Hilary L. Doyle - Encyclopedia of German Tanks of World War Two (Revised Edition)
- Walter J. Spielberger - Die Panzerkampfwagen I und II und ihre Abarten
- Walter J. Spielberger, Uwe Feist - Sturmartillerie
- Thomas Jentz, Hilary L. Doyle - Panzer Tracts No. 10
- Janusz Ledwoch - Panzer I
- Janusz Ledwoch - Flammpanzer
- i oczywiście nieocenione achtungpanzer.com
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz